Υπ. Συγκοινωνίας(-ών)

Υπουργείο ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΣ(-ΩΝ)

Η ανάπτυξη των χερσαίων συγκοινωνιών έκανε αναγκαία την ύπαρξη ιδιαίτερου υπουργείου. Έτσι, ο Ελ. Βενιζέλος ίδρυσε το υπουργείο Συγκοινωνίας με το Νόμο 276/1914 «Περί ιδρύσεως Υπουργείου Συγκοινωνίας» (ΦΕΚ 156/11.06.1914). Στο υπουργείο «τασσόμενον έβδομον κατά σειράν, προ του Υπουργείου Στρατιωτικών» αποσπάσθηκαν από το υπουργείο Εσωτερικών υπηρεσίες, που διαιρέθηκαν στις διευθύνσεις: α) Δημοσίων Έργων, β) Σιδηροδρόμων, Τροχιοδρόμων και Μηχανουργικών Εγκαταστάσεων, γ) Ταχυδρομείων, Τηλεγράφων και Τηλεφώνων.

Σύμφωνα με τον ιδρυτικό Νόμο, στις αρμοδιότητες του υπουργείου εντάσσονταν: «α’. Η μελέτη των έργων και η διεύθυνσις της κατασκευής, συντηρήσεως και ανακαινίσεως, ως και η αστυνομία των εθνικών και επαρχιακών οδών και η εις βάρος του προϋπολογισμού του Κράτους τεχνικών έργων των δημοτικών οδών, ο έλεγχος της μελέτης, κατασκευής, συντηρήσεως και ανακαινίσεως και η εποπτεία των τεχνικών έργων, των δαπάναις των δήμων, κοινοτήτων και νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου κατασκευαζομένων
β’. Η μελέτη, εκχώρησις, κατασκευή και εκμετάλευσις τεχνική τε και οικονομική των Σιδηροδρόμων και Τροχιοδρόμων, ως και ο έλεγχος της εργασίας των Σιδηροδρόμων και Τροχιοδρόμων, και των εν ταις περιοχαίς τούτων εγκαταστάσεων, προς δε ο έλεγχος της λειτουργίας και ασφαλείας των αυτοκινήτων (εξαιρέσει των ανηκόντων εις την στρατιωτικών υπηρεσιών) των ατμολεβήτων και των ηλεκτρικών ή δι’ αερίου εγκαταστάσεων, ως και των βιομηχανικών εν γένει εγκαταστάσεων, και η τεχνική των υπηρεσιών τούτων αστυνομία
γ’. Η μελέτη και τα έργα κατασκευής, συντηρήσεως και εκμεταλλεύσεως των λιμένων προκυμαιών και κρηπιδωμάτων, εγκαταστάσεως μηχανημάτων φορτώσεως, και η εποπτεία της διαχειρήσεως των λιμενικών ταμείων και η διοίκησις των μη διοικούμενων υπό ειδικών επιτροπών
δ’. Η μελέτη, κατασκευή και συντήρησις των φάρων και φανών, των σημαντήρων, των δακτυλίων και των όρων δια τα πρυμνήσια, ως και των ναυτικών κτιρίων εν γένει, της χρήσεως και διοικήσεως των φάρων και φανών παραμενούσης εις την αρμοδιότηταν του Υπουργείου των Ναυτικών
ε’. Η κατασκευή, διαρρύθμισις και βελτίωσις και συντήρησις πάντων των δημοσίων κτιρίων, ως και των σχολικών, εξαιρουμένων των οχυρωματικών εν γένει έργων και των αποτελούντων μέρος αυτών κτιρίων και των συναφών έργων συγκοινωνίας. Αι προς συντήρησιν των στρατιωτικών κτιρίων μικραί επισκευαί ανατίθενται εις την στρατιωτικήν υπηρεσίαν, του υλικού προς τούτο ετησίως απαιτούμενου ποσού καθοριζομένου υπό του Υπουργείου των Στρατιωτικών εν τω Προϋπολογισμώ

στ’. Ο κανονισμός των δημοσίων υδάτων των ποταμών, χειμάρρων, λιμνών και διωρύγων, ε-κβολής τεχνικής, η εγκατάστασις και η λειτουργία πορθμείων, η παραχώρησις ροής υδάτων δια βιομηχανικάς εγκαταστάσεις, αι μελέται και η κατασκευή των σχετικών δια την ποταμοπλοΐαν έργων, υδατο-φραγμάτων και δεξαμενών, η μελέτη, κατασκευή και συντήρησις των έργων προασπίσεως των παροχθίων κτημάτων από πλημμυρών και προσχώσεων, της διοχετεύσεως υδάτων, η μελέτη και κατασκευή των έργων αποξηράνσεως ελών και αρδεύσεως, η συντήρησις των έργων τούτων και η σχετική τεχνική αστυνομία, ως και ο έλεγχος της μελέτης και κατασκευής υδραγωγείων
ζ’. ο έλεγχος και η εποπτεία της μελέτης, κατασκευής και συντηρήσεως των έργων εξυγιάνσεως και καλλωπισμού των πόλεων και κωμών ως και ο έλεγχος της μελέτης και εφαρμογής της ρυμοτομίας
η’. Ο έλεγχος της στερεότητος και ασφαλείας των ιδιωτικών εν γένει κτιρίων και η τεχνική αυτών αστυνομία
θ’. Η επί της διοικήσεως του Μετσοβείου Πολυτεχνείου εποπτεία, ως και η σύστασις, ο οργανισμός και η διοίκησις σχολών, εν αις διδάσκεται πάσα υπηρετική των εις το Υπουργείον τούτο υπαγομένων κλάδων επιστήμη ή τέχνη
ι’. Άπασαι αι κατά τους κειμένους νόμους εις την αρμοδιότητα της Γενικής Διευθύνσεως των Ταχυδρομείων και Τηλεγράφων υπαγόμεναι υπηρεσίαι ταχυδρομείων, τηλεγράφων και τηλεφώνων».

Το υπουργείο καταργήθηκε προσωρινά από την εκτός Ελλάδας εδρεύουσα πια κυβέρνηση Εμμ. Τσουδερού με το Β.Δ. 2/1941 «Περί περιορισμού αριθμού μελών της Κυβερνήσεως Ημών» (ΦΕΚ 162/02.06. 1941 στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας). Η κυβέρνηση όμως Γ. Παπανδρέου [α] στο εξωτερικό το επανίδρυσε και διόρισε, λίγο πριν την απελευθέρωση (02.09.1944) υπουργό των προερχόμενο από το ΕΑΜ Ν. Ασκούτση, που είχε διατελέσει και γραμματέας Συγκοινωνίας στην παράλληλη κυβέρνηση της Π.Ε.Ε.Α.
Το μεγάλο εύρος των αρμοδιοτήτων του υπουργείου έμελλε να γεννήσει, αργότερα, νέα υπουργεία με αρμοδιότητες που αποσπάστηκαν απ’ αυτό. Έτσι, μετά την αποχώρηση των Γερμανών από την Ελλάδα, η κυβέρνηση της Απελευθέρωσης του Γ. Παπανδρέου [α] ίδρυσε το υπουργείο Μεταφορών.
Το 1951 η κυβέρνηση Σοφ. Βενιζέλου με τον Α.Ν. 1671/1951 «Περί Υπουργικού Συμβουλίου και Υπουργείων» (ΦΕΚ 33/28.01.1951) κατάργησε το υπουργείο Μεταφορών και το υπουργείο Ταχυδρομείων, Τηλεγράφων και Τηλεφώνων, που μέχρι τότε λειτουργούσαν παράλληλα, και ένωσε τις αρμοδιότητές τους δημιουργώντας νέο υπουργείο με το ίδιο (σχεδόν) όνομα, το υπουργείο Συγκοινωνιών.

«Εις το Υπουργείον Συγκοινωνιών, ως μετονομάζεται το μέχρι τούδε Υπουργείον Μεταφορών, υπάγονται πάσαι οι αρμοδιότητες αι μέχρι της ενάρξεως της ισχύος του παρόντος ασκούμεναι υπό των Υπουργών Μεταφορών και Τ.Τ.Τ. καταργουμένου του Υπουργείου Τ.Τ.Τ. ως αυτοτελούς υπουργείου».
Το 1954, με το Νόμο 3076/1954 «Περί τροποποίησεως και συμπληρώσεως του Α.Ν. 1671/51 “Περί Υπουργικού Συμβουλίου και Υπουργείων”» (ΦΕΚ 300/14.12.1954) το υπουργείο Συγκοινωνιών ενώνεται με το υπουργείο Δημοσίων Έργων και δημιουργήθηκε το υπουργείο Συγκοινωνιών και Δημοσίων Έργων.

Το 1961, η κυβέρνηση Κων. Καραμανλή [α] επανίδρυσε το υπουργείο Συγκοινωνιών, διαχωρίζοντάς το από το υπουργείο Δημοσίων Έργων με το Β.Δ. «Περί διαιρέσεως του Υπουργείου Συγκοινωνιών και Δημοσίων Έργων» (ΦΕΚ 219/12.11.1961). Το 1971, η δικτατορική κυβέρνηση Γ. Παπαδόπουλου με το Ν.Δ. 957/1971 «Περί Υπουργικού Συμβουλίου και Υπουργείων» (ΦΕΚ 166/25.08.1971) ένωσε το υπουργείο Συγκοινωνιών με εκείνο της Εμπορικής Ναυτιλίας και δημιούργησε το υπουργείο Ναυτιλίας, Μεταφορών και Επικοινωνιών. Το 1973, με το Ν.Δ. 175/1973 «Περί Υπουργικού Συμβουλίου και Υπουργείων» (ΦΕΚ 230/24.09. 1973), που θέσπισε η δικτατορική κυβέρνηση Σπ. Μαρκεζίνη, επανιδρύθηκε το υπουργείο Συγκοινωνιών, που όμως μετονομάστηκε σε υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών.

Το 1976 η κυβέρνηση Κων. Καραμανλή [α] με το νέο νόμο για το Υπουργικό Συμβούλιο, το Νόμο 400/1976 «Περί Υπουργικού Συμβουλίου και Υπουργείων» (ΦΕΚ 203/03.08.1976), επανέφερε πάλι την ονομασία υπουργείο Συγκοινωνιών για το υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών.
Το 1985 η κυβέρνηση του Ανδρ. Παπανδρέου επανέφερε στο υπουργείο Συγκοινωνιών την ονομασία Μεταφορών και Επικοινωνιών. Υπουργείο με το ίδιο όνομα εμφανίζεται στις παράλληλες κυβερνήσεις του κινήματος ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΗΣ στη Θεσσαλονίκη, σε δύο κατοχικές κυβερνησεις (Γ. Τσολάκογλου, Ι. Ράλλη), στις δύο κυβερνήσεις Π.Ε.Ε.Α. και στη 2η κυβέρνηση Δ.Σ.Ε.

ΠΕΡΙΟΔΟΙ
Σε επίσημες κυβερνήσεις:
α. από 19.06.1914 (κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου) μέχρι 01.06.1941 (κυβέρνηση Εμμ. Τσουδερού).
β. από 02.09.1944 μέχρι 17.10.1944 (κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου [α] στο εξωτερικό).
γ. από 28.01.1951 (κυβέρνηση Σοφ. Βενιζέλου) μέχρι 14.12.1954 (κυβέρνηση Αλ. Παπάγου).
δ. από 17.11.1961 (κυβέρνηση Κων. Καραμανλή [α]) μέχρι 25.08.1971 (δικτατορική κυβέρνηση Γ. Παπαδόπουλου).
ε. από 10.09.1976 (κυβέρνηση Κων. Καραμανλή [α]) μέχρι 25.07.1985 (κυβέρνηση Ανδρ. Παπανδρέου).
Σε παράλληλες κυβερνήσεις:
α. από 14.09.1916 μέχρι 13.06.1917 (κυβέρνηση κινήματος «ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΗΣ» στη Θεσσαλονίκη).
β. από 30.04.1941 (κατοχική κυβέρνηση Γ. Τσολάκογλου) μέχρι 17.10.1944 (κατοχική κυβέρνηση Ι. Ράλλη).
γ. από 10.03.1944 (1η κυβέρνηση Π.Ε.Ε.Α.) μέχρι 02.09.1944 (2η κυβέρνηση Π.Ε.Ε.Α.).
δ. από 31.01.1949 μέχρι 29.08.1949 (2η κυβέρνηση Δ.Σ.Ε.).
ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΙΣ
Επίσημες κυβερνήσεις: 70
Παράλληλες κυβερνήσεις: 6
ΕΝΕΡΓΟΣ ΧΡΟΝΟΣ
Σε επίσημες κυβερνήσεις: 51 χρόνια, 6 μήνες, 17 μέρες.
Σε παράλληλες κυβερνήσεις: 4 χρόνια, 10 μήνες, 15 μέρες.
ΑΠΑΣΧΟΛΗΘΕΝΤΑ ΑΤΟΜΑ
Σε επίσημες κυβερνήσεις:
Στη διάρκεια του ενεργού χρόνου του υπουργείου στις επίσημες κυβερνήσεις έγιναν 123 αλλαγές στην πολιτική του ηγεσία.
Υπουργοί: 74 (άνδρες)
Υφυπουργοί: 29 (άνδρες)
Συνολικά απασχολήθηκαν 100 άτομα (άνδρες).
Σε παράλληλες κυβερνήσεις:
Στη διάρκεια του ενεργού χρόνου του υπουργείου στις παράλληλες κυβερνήσεις έγιναν 7 αλλαγές στην πολιτική του ηγεσία.
Υπουργοί: 5 (άνδρες)
Γραμματείς: 2 (άνδρες)
Συνολικά απασχολήθηκαν 7 άτομα (άνδρες).